Người Đàn Bà Ngồi

trần thị ngh.

Mười bốn tuổi tôi yêu một người viết văn lớn hơn tôi mười ba tuổi . Chàng thanh niên giống Anthony Perkins lúc c̣n trai trẻ trong vai một thanh niên lăng mạn ôm tây-ban-cầm đi lang thang trong rừng rồi gặp đôi mắt nai lẩn trong cây lá của Audrey Hepburn. Hai mươi mốt tuổi tôi thân với một người chuyên làm thơ lục bát hơn tôi mười lăm tuổi cũng có vợ như Anthony Perkins , một sĩ quan thủy quân lục chiến có hàm răng hơi vẩu nhưng đôi mắt sâu và giọng nói diễn cảm như Nguyễn Đ́nh Toàn trong chương tŕnh nhạc chủ đề trên đài phát thanh lúc mười một giờ khuya mỗi đêm thứ năm. Sau cái kỷ niệm chẳng ra ǵ , tôi vẫn tiếp tục quan hệ t́nh cảm với những người đàn ông đă có vợ với tuổi tác càng ngày càng xa thế hệ của tôị Hoàn toàn do hoàn cảnh đưa đẩy , không có ư thức nào . Tiếp theo quân thủy quân lục chiến là một nhà văn cao niên theo trường phái lăng mạn tân kỳ, có nghĩa là ông ta mô tả rất nhuyễn những không gian hẹp có đầy đủ tiện nghi của thế kỷ hai mươi cũng những âm tâm trí siêu h́nh của các nhân vật không có tuổi tác. Tới đây đối tượng tự nhiên chuyển quốc tịch. Verdelli là tuỳ viên văn hoá của Toà Đại Sứ Ư , lớn hơn tôi mười báy tuổi , đă có vợ hai con. Một pho tượng có nước da Địa Trung Hải , một giọng hát gần giống Jullio Iglesias và một bộ sưu tập đầy cả Medigliani và Buffet, rất tiếc là bản sao . Những chiếc cổ cao lêu nghêu của những người đàn bà trong tranh đẩy ông ta đến gần chiếc cổ ba ngấn của tôị Sau đó th́ tôi quá ngán những cái bóng quanh quẩn đằng sau các mối t́nh phiêu lưu mà bây giờ nh́n lại, thật y như sản phẩm của trào lưu Tây phương một thời . Tôi bỏ thành phố về tỉnh v́ tin rằng đă đủ trưởng thành để dửng dưng trước cái xô bồ của đô thị. Nhưng chính ở cái tỉnh lẻ loi đó tôi lại gặp một người viết văn nữa , lớn hơn tôi hai mươi tuổi đă có vợ và một bầy con đông phải nuôi . Tuy nhiên, đây là mối t́nh lớn của tôi v́ với ông ta tôi không bị thu hút bởi cái ǵ hết ngoại trừ sự im lặng. Đó là một cơn giông câm có sức cuốn mănh liệt làm tôi quên hết trời đất.

Giữa cơn giông đó, tôi quyết định lập gia đ́nh với một sinh viên chưa ra trường nhỏ hơn tôi hai tuổi , người duy nhất độc thân trong số đàn ông tôi quen biết nhưng nếu nghĩ là chơi , rốt cuộc tôi cũng biến cho hắn thành một người đàn ông có vợ mà ngừơi vợ đó chính là tôi . Cuộc hôn nhân chạy nạn kéo dài chỉ suưt soát một năm, có lẽ v́ tôi đă quen bị ám bởi một cái bóng thứ ba nhưng lần này th́ không. Tất cả những người đàn ông vừa kể , ngoại trừ người tôi lấy làm chồng, đều có một điểm chung là có thể ngồi với tôi đến cùng trời cuối đất mà không sỗ sàng đề nghị một điều khác. Lần thất thân với sĩ quan lục quân chẳng qua chỉ là một tai nạn cho cả hai phía bởi tôi vừa đọc xong Buồn Ơi Chào Mi, c̣n ông ta th́ tưởng là Odile của André Maurois .

 Nhưng mà tôi kể tất cả những cái này ra để làm chỉ Bây giờ tôi đang ngật ngữ trên xe lửa tốc hành Thaylys đi từ Gare du Nord đến Amsterdam. Xe đă qua Bruxelles, Antwerpen. Rotterdam, Den Haag, Schiphol và sắp sửa vào ga trung tâm của thủ đô Hoà Lan. Chịu không thể h́nh dung nổi cái gia đ́nh mà tôi sẽ gặp và Hoorn mà tôi sẽ lưu lại trong hai tuần lễ. Đỉnh là một trong những người bưng mâm quả đi rước râu trong ngày đám cưới của tôi . Đó là lần duy nhất tôi gặp người anh em chú bác với người chồng mà tôi sẽ ly dị không lâu sau đó . Tháng tư năm 75 đă xô giạt mọi người đi tứ phía ; cũng không ngờ sau hai mưi bốn năm sau , tôi được Đỉnh gọi điện mời sang thị trấn Hoorn, cách Amsterdam 35km về phía Bắc.

Vợ chồng Đỉnh đón tôi ở ga Amsterdam. Họ vồn vă hết sức. Đỉnh đă có tóc bạc và có bụng. Vợ anh tṛn trịa , xởi lởi , to tiếng và thân t́nh . Trên đường từ ga trung tâm về Hoorn họ ghé một siêu thị Tàu chất lên xe không biết bao nhiêu là thức ăn các loại . Khi thấy Đỉnh vác trên vai bao gạo đi huỳnh huỵch từ chỗ mua hàng ra xe , tôi không có cảm tưởng ḿnh đang đứng giữa thủ đô của xứ uất-kim-hương .

Gia đ́nh họ ở trong khu nhà mới xây sau này, hơi chệch về hướng Enkhuizen. Không phải loại tường gạch nâu đỏ để trần không trát vôi vữa , cũng không người những khung cửa sổ viền trắng đặc thù của Hoà Lan. Hai dăy nhà đối mặt nhau màu sắc vui tưi một cách lạc lơng trong khu kiến trúc chung của thị trấn. Trẻ con đủ màu da đùa giỡn trên các lối đị Tàu Hoà Lan vớt gia đ́nh Đỉnh cùng mười bốn người nữa vượt biên từ Vũng Tàu, đưa về Hoorn. Họ xúm xít ở đây đă hơn mười năm, tạo thành một cộng đồng nhỏ với nhiều sinh hoạt chung. Mùi thức ăn Việt nam bám trên các vật dụng trong gia đ́nh. Tôi lúng túng không biết xưng hô ra sao . Vợ Đỉnh giục:

- Thôi thím đi rửa mặt, thay đồ rồi ăn cơm với tụi nàỵ Nhà tắm ở trên lầu . Để tôi bảo tụi nhỏ đưa thím lên pḥng.

Hai đứa con của Đỉnh, một trai một gái c̣n đi học, nói tiếng Việt theo giọng Hoà Lan. Tự nhiên tôi thấy ḿnh đứng như trời trồng giữa pḥng khách trong một gia đ́nh phía bên chồng sau hơn hai mươi năm ly dị . Ngộ thiệt. Bữa cơm chiều vui ồn, phần nhiều là những câu hỏi về phía Đỉnh.

- Tụi này đâu có biết chú thím ly dị . Sau năm bảy lăm, mạnh thân ai nấy lo . Phía bên chú toàn là Cộng Sản, bên tôi là giặc bỏ nước mà chạy nên đâu có dám liên lạc. Gần đây vợ tôi về Việt Nam thăm nhà mới biết chú thím có đứa con học bên nàỵ Nghe nói hai người thôi nhau từ hồi mới cưới cợ

Lâu rồi tôi lu bu sinh kế, đâu có th́ giờ ngó ngoái lại phía sau . Những câu hỏi của Đỉnh đẩy tôi bật ngược: Một tay cầm bó hoa cúc trắng, một tay cầm túm vạt áo cưới , tôi đă lẻn qua nhiều cánh cửa của nhà hàng Continetal để t́m một ngơ sau . Hắn chụp tôi lại:

- Em đi đâu vậỷ Nhà vệ sinh ở phía này .

Coi như cuộc đào tẩu bị bắt quả tang. Sau đám cưới tôi khăng khăng không chịu làm giấy hôn thú:

- Tờ giấy đâu nói lên được ǵ. Tôi phân bua .

- Có chứ! - Hắn gằn từng tiếng, ít ra nó trói chân em lại không cho trốn đi ngả saụ Chưa đầy một năm tôi bỏ trốn lần nữa . Hắn cười ngây thơ:

- Em có chắc em xoay xở được một ḿnh với cái thai trong bụng không?

Tôi làm được. Vào những năm mà ai cũng đói và bạn bè người thân xung quanh ai cũng tính chuyện vượt biên, tôi xin được một chân thủ thư ở Sở Y tế , gởi con ở nhà trẻ , ban đêm vẽ guốc bằng bút điện để kiếm thêm thu nhập. Khi con bé sắp vào lớp một, hắn t́m tới tôi tâm sự:

- Anh muốn cưới vợ.

- Th́ cưới đị Anh c̣n trai tráng khoẻ mạnh.

- Nhưng anh cần em kư tên vào tờ ly dị .

- Có giấy hôn thú đâu mà ly dị?

Hắn nhẹ giọng:

- Trường hợp của ḿnh thuộc hôn-nhân-xă-hội . Ai cũng biết anh có vợ . Biết bao nhiêu người tham dự đám cưới của ḿnh, hơn nữa , em cũng có gặp gần đông đủ họ hàng bên chồng ở Phú Yên mà . Chính quyền địa phương không chấp thuận cho anh làm hôn thú với người đàn bà khác nếu không có giấy ly dị với người vợ trước.

Chúng tôi ngồi thảo chung tờ đơn, loay hoay măi không t́m ra được lư do ǵ có tính thuyết phục.

- Chẳng lẽ ghi vô đơn: Tôi không chịu nổi cảnh vợ ngồi trong bóng tối thuyết tŕnh về sự phi lư của niềm vui xác thịt sau mỗi lần hai vợ chồng chăn gốỉ

Phải công nhận hắn có óc khôi hài . Hai người đắn đo măi, sau cùng đều đồng ư với lư do: Mâu thuẫn trong việc giáo dục con cái . Tội nghiệp con bé mới sáu tuổi, nó không biết nó là cái cớ trong đơn ly dị của cha mẹ nó .

Toà án Nhân dân quận Phú Nhuận là một biệt thự có sân rải sỏi, có lẽ tiếp thu được của một trong những gia đ́nh bỏ đi rất sớm. Thẩm phán Trần Thị Bi mặc quần áo bà ba đen đang ngồi chờ sau bàn giấy đặt ở gian ngoài chắc trước đây là pḥng khách. Bên cánh trái là một pḥng nhỏ không có bàn ghế, chỉ trơ trọi một cây đàn dương cầm. Trong khi hắn làm việc riêng với bà thẩm phán, tôi lẻn vào đó khép cửa lại , ngồi đàn từng tưng chơi cho đến khi có người xô bật cửa ra nói suỵt suỵt, chị không biết chỗ này là toà án hả ? Tôi đứng dậy cười xẻn lẻn vừa kịp lúc được gọi vào gặp riêng bà thẩm phán.

Cuộc hôn nhân pháp lư của tôi thật gọn gàng. Khi ra khỏi cổng Toà án Nhân dân quận, hắn thủ thỉ:

- Để anh về lau nhà cho em lần cuốị

Hai người ra phố uống nước ở Givral rồi đi bộ qua Lê Lợi . Khong đường đối diện với các tiệm sách lớn, một dạo đă là khu buôn sách cũ nhộn nhịp. Hắn mua cho tôi một bộ sách b́a đen chữ mạ vàng c̣n mới nguyên trong hộp, tài liệu về Wagner mà trước kia có tiền tôi cũng không thể t́m mua ở Xuân Thu, Đoàn Lực, Khai trí hay ǵ ǵ . Sau đó hắn về lau nhà.

Đỉnh cười lục cục trong cổ họng, rồi như phấn kích hết cỡ, giơ tay đập rầm rầm lên bàn:

- Chết dở! Chết dở! Biết vậy tôi đâu có thèm bưng mâm. Công nhận hồi đó tôi khờ , ai biểu sao làm vậỵ

Vợ Đỉnh cười, cười giọng hơi trách:

- Thím nói chơi mà anh cũng tin. Khờ thiệt!

- Thôi anh chị đừng khai thác nữa , tôi nói , dù ǵ tôi cũng là cựu em dâu chú bác. Hai mươi bốn năm rồi tôi muốn nói sao th́ nói .

- Cựu chớ có phải cố đâu . Mời thím sang đây chơi là vợ chồng tôi coi thím như ngừơi trong gia đ́nh. Hơn nữa, con gái của chú thím là cháu của chúng tôi chớ ai . Nghĩ cho cùng, nhắc về dĩ văng th́ ai cũng thích hư cấu một tí cho nó có kiểu .

Tôi biết vợ chồng Đỉnh tưởng tôi kể giỡn chi cho vui bữa cơm tối . Mà vui thiệt. Cả nhà uống bia Đức, ăn phó-mát Hoà Lan và coi băng video chưng tŕnh Paris By Night 44 của Thuư Nga để tráng miệng.

Hai vợ chồng nghỉ phép nửa tháng để pḥ một ḿnh tôi . Tối nào họ cũng họp bàn để quyết định cho chương tŕnh ngày hôm sau . Qua Đỉnh tôi gặp một bác sĩ trung niên đă thôi không hành nghề y từ ngày sang Hoà Lan mà chuyển sang làm chính trị , một người Việt gốc Mường vốn là đảng viên Cộng sản nay sửa chữa máy móc điện tử và tập hát cho ca đoàn ở nhà thờ mỗi tuần ba lần, một quư tử của viên tướng vượt Trường Sơn tên ǵ đó tôi quyên mất rồi đi lao động hợp tác xă ở Đông Âu sang tị nạn ở Hoà Lan sau khi khối Cộng sản bên đó sụp đổ . Phức tạp quá . Tôi nín thinh, sợ bị gài . Tôi không biết gia đ́nh Đỉnh thuộc phe nà ọ Tôi lưu lại Hoorn v́ khoái những cái mương có bèo dọc theo những dăy nhà xinh xắn như truyện thần tiên hơn là để gặp gỡ người này người kia . Với lại tôi cũng cần một lư lịch sáng sủa để c̣n về lại làm việc và có thể đi thăm con vào những năm sau mà không bị đe doạ sinh mạng chính trị .

Có một hôm trời mưa vợ chồng Đỉnh bàn lùi:

- Thôi hôm nay ở nhà nghỉ mệt, dưỡng sức để ngày mai đi bắt hào ở Oude Nieuwland. Hào bắt lên nướng ăn tại chỗ , thịt vừa ngọt vừa thơm. Thím sẽ thấy cả một cộng đồng người Việt chăm chỉ ṃ tôm bắt ốc trong một xứ văn minh khỏi cần làm dâu Phú Yên mới có kinh nghiệm.

Tốt. Tốt. Tôi lẻn ra ngoài , che dù , đi bộ lang thang qua cái siêu thị nhỏ nhan nhản những chữ KORTING màu đỏ . Đang mùa bán hạ giá . Dân chúng đi nghỉ hè, hàng quán vắng, quần áo hè bị dẹp lui để nhường các tủ kính cho thời trang mùa thu . Mưa mù trời . Tôi băng qua hàng hiên của nhà bưu điện đứng chờ . Từ cái bảng PARKEER bên góc tráia, một ông già mở cửa xa bước ra chạy lom khom đến chỗ tôi đang đứngạ Ông ta cười làm quen rồi nói một câu bằng tiếng Hoà Lan. Tôi lấy tay chỉ vô lỗ taia, cười đáp lễa, làm dấu không hiểuạ Ông ta tưởng tôi điếc, cao giọng lập lại rơ ràng từng tiếng mộtạ Tôi nói:

- Tôi không hiểu tiếng Hoà Lan.

Ông ta a lên một tiếng rồi hỏi lại bằng tiếng Anh:

- Bà đụt mưa hả ? Lẽ ra mùa hè ở đây đâu có mua lớn dữ vậỵ

- Bác có muốn băng qua siêu thị tôi che dù đua bác qua .

- Không, không . Tôi đứng chơi một lát rồi trở ra xe đi tiếp. Tôi sợ lái xe trời mưa lắm.

Tôi nói vâng, lái xe trời mưa nguy hiểm, sau đó bí tịt hết chuyện nói . Hai người nín thinh nh́n ra màn mưa mù . Ông này chắc già dữ rồi , tôi liếc xéo . Tóc bạc trắng, mặt mày tay chân đều trổ đồi mồi, da cổ nhăn nhúm. Một cái hốc lơm giữa hai xương đ̣n gánh, tuy nhiên lưng c̣n thẳng và coi bộ diện. Áo sơ mi màu cam, gilet màu vàng đất, áo vét ca-rô màu đỏ . Phải công nhận người Hoà Lan ăn mặc màu sắc vui tươi hơn dân Tây nhiều . Thử ngồi chơi ở Opéra, ŕnh dân chúng trồi lên từ những đuờng hầm xe điện vào giờ tan sở mới thấy cái tông xám xịt của Paris. Người nào cung mang bộ mặt trầm trọng với những sải chân dài, chả bù dân Việt nam cực thấy mồ tổ vẫn cứ cười nói ăn nhậu ỳ sèo, ăn mặc thoải mái . Tuy vậy cung có những cặp t́nh nhân, họ hôn nhau dây dưa như không thể c̣n cơ hội nào nữa trước khi tận thế . Trong khi những ư tưởng của tôi cứ nhảy cóc từ màu quần áo Hoà Lan đến những nụ hôn Paris, ông già đă t́m ra đuợc cái băng ghế bên hông nhà bưu điện. Ông ta ra dấu rủ tôi đến ngồi chung. Bây giờ tôi mới nhận ra có một cái ǵ bất xứng trên khuôn mặt hom hem của ông ta : một hàm răng tuyệt đẹp, trắng và đều như bắp . Tất nhiên là răng giả . Những cái miệng móm mém của các cụ già Việt Nam nghi lại thấy có duyên, c̣n hơn là tọng vào mồm vật lạ mà mỗi tối phải lận ra để ngâm thuốc, rồi khi đi ngủ th́ thở bụp bụp bằng hai cái môi phập vào nướu răng. Nghi tức cười, tự nhiên trời mưa che dù ra đây ngồi chơi, rồi luận về răng miệng. Để vợ chồng Đỉnh theo pḥ hoài ớn quá . Ngồi một ḿnh không làm ǵ cung có cái thích của nó . Ông già nhúc nhích bất an như có chuyện ǵ muốn nói . Quả nhiên, rọ rạy một hồi ông ta lại bắt chuyện:

- Nhà tôi ở ngay bờ hồ Ijsselmeer gần đây thôị

- ở gần hồ mùa hè th́ mát nhưng mùa đông chắc lạnh hả bác?

- Mùa đông nuớc đóng băng, nguời ta đổ tới trượt băng đông lắm . Lạnh nhưng vui .

- Bác lớn tuổi c̣n chịu khó lái xe chắc sức khoẻ bác c̣n tốt lắm.

- Tôi chỉ lái ḷng ṿng từ nhà ra phố rồi về nhà . Đuợc cái mắt c̣n tỏ, chứ đi xe đạp th́ tôi làm hết nổi rồị

- Mẹ tôi nói người già thường bị vướng một trong bốn đại nạn: lú lẫn, bại liệt, mù hoặc điếc. Cụ nói cụ may mắn bị cái thứ tư là cái nhẹ nhất, vả lại già rồi không việc ǵ phải nghe những chuyện nọ chuyện kia . Năm nay cụ chín sáu tuổi

- Tôi mới ba/y mươi thôi . May chưa bị thứ nào .

Bảy mươi tuổi mà coi ông ta già sọm, chắc đời nhiều thăng trầm. Nhưng bàn về tuổi già làm ǵ trong khi người ta h́nh như vẫn tự cho ḿnh c̣n gân. Tôi lấy tay che miệng ngáp. Mưa đă nhỏ hật nhưng tôi vẫn lần khân chưa biết làm ǵ tiếp theo . Ông già hỏi:

- Sắp mưa rồi, bà có đi đâu gần đây tôi cho quá giang.

Rồi móc trong giỏ mớ nho mới rửa ra khoe:

- Tôi có chụp mấy tấm ở bờ hồ.

Ông ta đẩy trượt từng tấm xem, bỗng hơi khựng lại:

- ủa, đây là nhà tôi mà!

Ông ta kêu lên, trỏ tay vào căn thứ ba của dăy nhà khang trang thơ mộng bên lối đi nhỏ dọc bờ nước. Mặt trời lặn bên góc phải tấm ảnh hực cái ánh nắng lên mảng tường gạch màu nâu đỏ làm chói lọi những bồn hoa nơi hàng hiên.

- Trời! Tôi đă mê mệt mấy cái căn nhà này kể từ hôm đứng chơi ỏ bờ hồ tuần trước.

- Những lúc nước dâng th́ chán lắm bà . Ngập ngụa tận thềm. Bà có muốn ra đó th́ đi với tôi .

Hớn hở như kẻ thất nghiệp t́m đuợc việc làm, tôi giưng dù đưa ông ra xe . Ông ta cũng có vẻ vui, bước chân dồn nhanh, tay lúc lắc chùm ch́a khoá xe:

- Hết mưa rồi mà, che dù chỉ

Trong xe có mùi whiskỵ Tôi hơi run. Tưởng tượng tai nạn xa/y ra, hai thi thể khác màu da, tuổi so le, rồi người ta phải cưa đôi cái xe để móc xác rạ Vợ chồng Đỉnh sẽ tưng hửng bà này mới qua chơi mấy bữa cặp kè với ông già nào vậy trờị Đố biết. Xe dừng lại ở một băi đậụ Hai người đi bộ về phía dăy nhà mà tôi đă biết. Ông già nói:

- Không ngồi chơi ở mấy cái băng ghế đó đuợc đâụ C̣n ướt lắm. Bà vào nhà uống chén nước trà với tôi rồi muốn đi đâu th́ đi .

Có nên chăng? Tôi không biết ông ta là ai và ngược lại . Nghi cho cùng ba/y mươi tuô?i th́ làm đàn ông tṛ trống ǵ . Tôi hại ông ta nghe c̣n đuợc hơn. Tôi sẽ cạch ông ta rồi lấy đuợc cái ǵ th́ lấy, đợi khuya trời tối dễ đẩy xác xuống hồ

Mùa đông nuớc hồ đóng băng, dân chúng đến trượt băng sẽ phát hiện ra cái xác đă rữa c̣n mặc áo vét ca-rô và gilet vàng nằm trong veo dưới mặt hồ . Nhà văn đông con tỉnh nhỏ sáu mươi tuổi cho tôi nhiều lắm chỉ một cơn giông.

Ông già tra ch́a khoá mở cửa xong đứng nhích sang một bên mời tôi vào . Quét mắt thật nhanh, tôi thử t́m dấu vết của những thành viên khác trong nhà . Chưa thấỵ Nghe nói nhiều người Hoà lan đă đuợc giải Nobel, chắc lăo này có Nobel hoà b́nh. Pḥng khách bày thiệt gọn. Cỡ tuổi ông ta mà không chơi đồ cổ . Ngoài một dàn máy móc âm thanh đồ sộ và những cái giá đựng cơ man là băng đia , căn pḥng c̣n đuợc hiện đại hoá với những bàn ghế toàn một tông trắng, hơi chân phương nhưng dữ dội nhờ mấy bức tranh trừu tượng có màu nóng treo trên hai mặt tường và các chụp đèn rằn ri trấn đột ngột ở các góc quẹo đua qua những phần khác của căn nhà . Không mời tôi ngồi, ông ta đẩy tôi liền ra hiên, nơi có thể nh́n thấy mặt trời chiều sau cơn mưa đang khoan thai ngó xuống hồ nước long lanh. Đẹp hết biết. Chúng tôi ngồi nơi hàng hiên uống trà; sau lưng vọng ra từ pḥng khách là một nền piano nhỏ giọt. Có vẻ xếp đặt, bài bản nhưng thôi cũng được.

Tôi trở lại hàng hiên nhà ông già thêm hai lần nữa rồi nói với vợ chồng Đỉnh tôi có ư muốn ở lại chơi lâu hơn thời gian đă định.

Trở về trang tác giả và tác phẩm