Chút Gió C̣n Lại

phan thị trọng tuyến

Mặt trời vừa khuất, chân trời hồng rực rỡ, đoàn người tù trở về trại. Những người đàn ông ốm nhom, áo quần tả tơi, mặt mày lem nhem u ám như bóng chiều đang dâng lên hai bên con đường đất đỏ. Những bóng ma lặng lẽ, ngậm ngùi, những tiếng đếm rời rạc, mỏi mệt như lời kinh đệm cho một mộ khúc câm. Một..hai..ba...bốn...Những con người chỉ c̣n là những thân xác thờ thẫn ră rời, những tiếng thở dài theo con số ra khỏi nhũng buồng phổi tong teo đầy bụi đỏ. ..Bảy...tám chín...

Trời bỗng vụt tối thật nhanh, như đuổi theo số phận mịt mờ của họ. Tiếng đếm c̣n vang vọng nhưng người tù và tên vệ binh cuối cùng đă khuất. Tôi nấn ná lại trong vườn, giữa những rănh đất nhỏ ướt mềm. Nước đă rút từ mấy ngày nay, những dây tiêu vàng héo c̣n sót lại, nhắc nhở trận lụt nhân tạo vừa qua, lại một hậu quả của "dưới làm sai chính sách trên". Mấy chục gốc tiêu chết úng trước khi cho hoa quả. Đất thơm mùi lá cỏ. Muỗi vo ve bên tai. Ve rả rích tự bao giờ. Đàn chim về tổ muộn vừa bay khuất. Ngọn lá sầu riêng, cḥm lá chôm chôm đă ngả màu tím đậm. Màn đêm sắp ngự trị.

Tôi thở dài, chậm răi đi dọc theo bờ rào dâm bụt. Bên ngoài, con đường đất vắng ngắt buồn hiu. Lại một buổi chiều nữa qua đi như bao nhiêu chiều đă qua, đem đi một chút hi vọng, bào ṃn một chút đời sống. Ngày mai, tôi lại nghe những tiếng đếm của người tù, lại cố gắng soi mói t́m một nét thân thuộc trên những gương mặt nhẫn nhục quắt queo đó để kiên tŕ khơi hi vọng, t́m lẽ sống.

Hơn mười năm rồi tôi lặng lẽ ngắm b́nh minh, tắm hoàng hôn một ḿnh. Hơn mười năm rồi, tôi chờ đợi, trông ngóng. Sự chờ đợi háo hức ban đầu đă nhường chỗ cho một chờ đợi thản nhiên, rồi dần dần ngập tràn tuyệt vọng. Mỗi buổi chiều, dường như khi đoàn tù vừa qua, là mọi cánh cửa đóng lại, lùi xa. Trong tôi là những trận chiến Sơn Tinh, Thủy tinh luân lưu bất phân thắng bại, mà tôi chẳng dính líu ǵ đến Mỵ Nương, tôi chỉ là chú tiều phu nhỏ, bất lực nh́n vận mệnh ḿnh lên xuống theo mực nước thần thánh vô t́nh. Và măi rồi, trong tôi cũng có hai con người. Một tôi tin tưởng mănh liệt sẽ gặp lại chàng, một tôi khác, muốn rũ sạch tham sân si cùng d́ Sáu lên rừng cất chùa tu cho xong quách một đời. Cho nên, mỗi buổi sáng được khởi đầu bằng tin tưởng, mong ước, đôi mắt tôi đăm đăm nh́n về phía con đường đất đỏ liên tỉnh, trái tim sẵn sàng chào đón. Trái lại, chiều về, rời bỏ cây lá vườn tược, tôi nấn ná thất thểu bên bờ rào, tôi chần chờ nơi bờ giếng, tôi đợi đoàn tù đi qua, ngước nh́n đàn chim về tổ. Cho đến khi không c̣n nh́n thấy ǵ nữa, tôi mới chậm chạp quay vào nhà, chân nặng, tim trống rỗng, hết hơi. Và chịu đựng đêm tối cô đơn, mộng mị. Chàng vẫn dặn ḍ đùng nghĩ đến anh, hăy lo cho con.

Những đứa con đă phân tán, h́nh ảnh đậm nhạt, lúc rời xa, lúc gần gủi. Việt viết thư, gửi quà về đều đặn , từ những gịng chữ nguệch ngoạc của những bức thư dài thủa ban đầu ở trại tị nạn cho đến bây giờ, lời thư chững chạc, trầm ấm tuy ngắn ngủi. Việt đi với chú trước một tuần, thoát được. C̣n chàng, bị chận bắt trước giờ xuống băi. Tội vượt biên, phản quóc, cộng thêm tội sĩ quan ngụy trốn tŕnh diện cải tạo. Từ đó, đời sống tôi trở nên tạm bợ. Tôi trở lại khu vườn đất đỏ mua cùng cha mẹ chồng trước đó. Mảnh đất hoang khai khẩn dở dang từ cuối mùa chiến tranh. Chỗ này trồng cây, chỗ nọ trồng hoa, chỗ này cho ông nội xây ḥn non bộ, chỗ kia cho bà nội chuyển gốc mai...Nhưng những cỏ hoang, cây dại vừa dẹp, các thân cây con chưa kịp đặt vào ḷng đất th́ trận chiến cuối cùng xảy ra. Chớp nhoáng, bất ngờ. Điều ngỡ ngàng chưa qua, cơn vui hoà b́nh chưa trọn vẹn th́ gia đ́nh tôi bị phân tán. Ngỡ ngàng ư?. Mọi sự đă tuàn tự diễn tiến, hợp lí. Hoà b́nh nào phải trồng cây, nuôi cá, sống an lành với chồng con. Hoà b́nh nào phải là xây dựng, hàn gắn những vết thương. Hà! Tôi cười ḿnh đàn bà, ngây thơ, vụn vặt. Trong một đất nước do bạo lực thống trị, do một đám anh hùng, kiêu binh, chất ngất quyền uy chính đáng và không chính đáng, lại khát khao báo thù, đ̣i hỏi những bù trừ th́ thử hỏi làm sao có được một kết cục tuy b́nh thường nhưng cần một tŕnh độ đạo nghĩa vua tôi Lư Trần? Chàng cũng không khá hơn, cứ tưởng hoà b́nh là viết sách, là dạy học, là "vui với b́nh rượu quí" cùng bạn bè thản nhiên nh́n lại thời"chinh chiến cũ". Cũng may, bố chàng, nhờ đă kinh qua hoà b́nh năm xủa năm xưa, ngăn không cho con ra tŕnh diện. Ông nghi ngờ cái lượng khoan hồng hứa hẹn lúc ban đầu. Tự ban cho quyền có lượng khoan hồng không phải là một bằng cớ của sự tự kiêu ngạo mạn đó sao? Nhưng cuộc trốn tránh chỉ kéo dài được gần hai năm. Đ̣i hỏi chút t́nh người nơi "thần thánh"? Thứ thần thánh đ̣i được trả công ơn và đáp lạị oán thù.

Hai năm sau, bố mẹ chàng lần lượt qua đời. Nam, đứa con út của chúng tôi cũng bỏ nhà ra đi. Hiền, con gái lớn, quả quyết rằng Nam sắp được bảo lănh từ đảo sang Mỹ với anh, nhưng tôi linh cảm chuyện không hay, dường như các con dấu giếm điều ǵ...Kiệt sức nhưng tôi cứ sống lây lất. Cho đến lúc Hiền bỏ nhà cô, trở về ở hẳn với tôi. Đứa con gái đă lớn khôn, chín chắn, đôi lúc già dặn hơn so với tuổi. Tôi bàng hoàng nhận ra ḿnh đă thiếu nghị lực, đă bỏ quên mọi thứ khác khi một nửa đời sống bị cướp mất. Hiền trở lại như tiếng chuông thức tỉnh. Hai mẹ con gắng gượng tổ chức lại cuộc sống. Tiếp tục đợi chờ.

*

Chợt có tiếng chân dẫm lên sỏi lạo xạo. Tôi quay lại. Bên ngoài cổng có người đang tiến đến. Bóng người gầy g̣, cao và đổ nghiêng về phía trước, mỏng manh như một bóng ma. Cánh đồng phía sau hất lên ánh chiều thoi thóp khiến tôi không nh́n được gương mặt người lạ. Tôi chợt lạnh người. Khách vừa thấy tôi, bước chân như ríu lại, lưng người như c̣ng xuống hơn , đầu tóc ngắn đổ xiêu hơn về phía trước, khách cất tiếng, giọng run run, nhưng ấm áp:

- Má Việt phải không?

Chân tôi khuỵu xuống, tim đập th́nh thịch, máu nóng chạy rần rật khắp người, tôi lắp bắp không ra một âm thanh nào. Giọng chàng trầm xuống thiết tha:

- Anh đây...

Tôi không ngăn được ngọn sóng êm đềm trào dâng thành những ḍng nước mắt nóng ấm, đôi chân mềm nhũn, không cảm giác, tôi quờ quang níu lấy những cành lá xung quanh để gượng dậy và chợt nghe tiếng ḿnh hối hả, hào hển:

- Hiền ơi...Hiền...Hiền...Con ơi...Ba về...

Những âm thanh thều thào. yếu ớt. Dường như Hiền đă chực sẵn gần đấy, tôi nghe tiếng con vui mừng rối rít, tiếng chân chạy, tiếng loảng xoảng của chùm ch́a khoá. Hiền chạy ra phía cổng, vừa nói vừa khóc, vừa cười vừa kêu, vấp ngă mấy phen trên đoạn đường ngắn dẫn ra cổng. Hiền loay hoay măi văn chưa mở được ống khoá trên sợi xích sắt, tôi gắng gượng định thần lại, đến gần th́ vừa vặn lúc cửa được mở tung. Hiền ào ra. Chàng ôm con rồi quàng tay ṿng nghiến vai tôi. Những ngón tay thân thương an ủi, vỗ về. Tôi nhắm mắt, ngây ngất, hít mùi thân yêu. Trời ơi, trời ơi...Chim quyên ăn trái nhăn lồng...Hơi thở tôi đây rồi, đời sống tôi đây rồi. Tạ ơn trời, tạ ơn Phật, tạ ơn Chúa. Tạ ơn kẻ thù. Tạ ơn người tài xế, tạ ơn chiếc xe nào đă đưa chàng về đây. Tạ ơn những bạn bè đă chia sẻ miếng ăn, đă vun trồng hi vọng để chàng c̣n sống sót trở về. Hay đây chỉ là giấc mộng? Thứ mộng đôi ba lần khiến tôi bẽ bàng tuyệt vọng. Không, xung quanh tôi không có ǵ biến đi. Tiếng khóc của tôi, của Hiền, có thực; tiếng nói chàng êm ái, rơ ràng, rất thực, như những ngón tay khô nhám đang xoá những giọt nước mắt trên mặt tôi. Bàn tay với những ngón dài bấm lướt trên cây đàn mandoline của thời mới yêu nhau...khoan khoan ḥ ơi, thuyền về tới bến mơ rồi...khoan khoan ḥ ơi...Tôi nắm chặt tay chàng, tôi ôm cứng tấm lưng xương xẩu. Tôi như mê đi. Hạnh phúc đang ở ṿng tay nhỏ bé của tôi đó ư ? Dễ dàng, tự nhiên mà bất ngờ êm ái như vậy sao?. Vợ chồng chú Út cũng chạy ra đón mừng, thím Út khóc oà lên. Thằng Tâm, con chú, giơ cao cây đèn dầu, nét mặt ngỡ ngàng, sung sướng.

*

Đôi lúc tôi hoảng sợ v́ nghe thấy t́nh trạng lâng lâng sung sướng kéo dài. Cái hạnh phúc quá rơ ràng nào cũng nguy hiểm, như mời gọi những sấm sét hờn ghen. Của người. Của quỉ ma, thần thánh. Nhưng làm sao ngăn chận che giấu? Tôi đang sống lại, chàng đang sống lại. Một đời sống trọn vẹn, mới mẽ. Tôi hối hả, ham hố từng giây phút, tận hưởng. Mười năm bị bôi bác, cắt xén, đè bẹp đến tận cùng. Cám ơn hoài những chủ ngục chợt từ bi, nhưng từ đây, kể từ bây giờ, tất cả là của tôi, một giây, một tích tắc tôi cũng không để vào tay các người. Mười năm, đă quá đủ.

Tôi dựng những ṿng rào vô h́nh và hữu h́nh xung quanh ngôi vườn nhỏ, xung quanh chàng. Đừng ai ḥng len được vào đây. Đừng ḥng. Tôi thách thức bạo lực, tôi thách thức quỉ ma, thách thức cả thần thánh đội lốt con người.

Mỗi ngày bắt đầu là một ngày cực kỳ trọn vẹn, cực kỳ êm ái. Anh thấy cây nhăn của em không? Anh có biết hồi Tết cây mai của mẹ ra đầy hoa ngày mồng một? Việt cao lớn, cái mũi giống em nhưng đôi mắt là của bố nó đấy. Ba ơi, h́nh con gái ba thuở làm thanh niên xung phong đây...Anh ơi...Ba ơi...

Tôi chợt nhận thấy ít lâu nay tôi không c̣n ngắm chiều về với đoàn tù trở lại trại. V́ mải mê với hạnh phúc hay không muốn gợi lại h́nh ảnh quá khứ cho chàng?

*

Nhưng dù muốn dù không, tất cả đều nhắc nhở thúc giục. Quá khứ chàng mới mẻ c̣n đầy những dính líu với hiện tai. Phải đi tŕnh diện, khai báo. Tôi mừng chảy nươc mắt khi ra cổn g đón chàng về, thấy nét mặt chàng thản nhiên. Ừ, mười năm rồi, thằng bé con công an không giống bọn đồng nghiệp cũ thuở trước. Ngày đó những kẻ b́nh thường giản dị bỗng khám phá ra ḿnh khổng lồ với một quyền hành quái đản, nắm trong vận mạng kẻ khác, phán quyết chuyện chia ly hay đoàn tụ, định đoạt tương lai trẻ con. Bây giờ đă bắt đầu những đổi thay nhưng là đổi thay nào, và cho dù nhẹ nhàng hay dữ dội, nhức nhối hay nghịch lư, căn bản hay giai đoạn, đổi thay nào cũng nhắc nhở quá khứ.

Quá khứ nhục nhằn, kỷ niệm đớn đau hay mất mát là những kỷ niệm, quá khứ làm nên đời sống trọn vẹn, muốn đổi thay, tô hồng, bôi đen là..kẻ chiến thắng (không lương thiện) là muốn làm thần thánh. Sống là đi về phía trước nhưng không ngừng ngoái nh́n về phía sau. Sống, không thể là cứ phải kêu oan hay biện bạch.

Mười năm xa cách của chúng tôi, của Hiền trở thành ba mươi năm đầy những tâm t́nh những sự kiện riêng tư để kể cho nhau, dù với tôi những ǵ đă qua chỉ có ích ở chỗ giúp cho cuộc sống hiện tại thêm ư nghĩa. Những ǵ đă qua là bóng tối, phải cất đi sang một bên.

Điều quan trong duy nhất là bây giờ, nơi đây và có nhau.

Những rắc rối, khó khăn dĩ vảng của tôi và Hiền, kể lại, trơn tuột, dễ dàng, nhẹ nhàng như chuyện cổ tích có hậu c̣n chàng, mỗi khi phải nhắc nhở, giải thích, chàng loay hoay khổ sở. Đôi lúc, tôi có cảm tưởng-rất bất công- chàng là một phạm nhân đă đền xong tội h́nh, nhưng ra khỏi tù vẫn bị ám ảnh bởi một thứ mặc cảm tội lỗi nào đó. Cho nên, cũng như Hiền, tôi chỉ loanh quanh, lẩn quẩn ở chuyện thành phố, vườn tược. Mười năm ngục tù, rừng núi của chàng chỉ là những chớp mắt ngắn ngủi, những thoáng nh́n rất gián tiếp. Nhưng chàng phải quay lại nh́n vào quá khứ, phân tích, quan sát và chấp nhận nó, phải cầm dao cứa thẳng vào nơi ung độc, phải dí thanh sắt nung đỏ vào, phải rứt bỏ những mảnh thịt da thối rữa. Phải sống. Nhưng tôi cũng biết, vết thương chàng chưa lành, nỗi đau c̣n sắc cạnh, cho nên tôi khắc khoải lo âu, phập phồng lắng nghe từng hơi thở, theo dơi từng cử chỉ, ánh mắt của người yêu; tôi lo toan, tôi sẵn sàng một mất một c̣n với kẻ thù vô h́nh cuối cùng.

*

Thưởng đến như một cơ hội giúp chàng nh́n về những ngày tháng tù tội . Thưởng, một người bạn đồng hành kém tuổi chàng rất quư trọng và thương mến, t́m đến chúng tôi vào một buổi trưa nắng gắt, sau mấy tháng trời lang thang ở Đà Nẵng mà không t́m được dấu vết gia đ́nh.

Phải nh́n chàng cười lớn tiếng mỗi khi Thưởng nhắc đến một giai thoại éo le, khôi hài của thời gian tù tội mới hiểu được niềm hi vọng đang lớn dần trong tôi. Chàng sẽ hồi phục. Chắc chắn chàng sẽ dần dần hồi phục. Những bữa ăn đầy đủ, ấm cúng đă khiến chàng hồng hào đầy đặn. Th́ rồi đây, sẽ đến lượt những kỷ niệm đau đớn, những uất hận sẽ lắng xuống sẽ dịu lại, sẽ được đẩy ra xa, gạt sang một bên. Những buổi đập đá, đốn gỗ, chặt nứa. Những đêm nằm trằn trọc v́ lạnh, v́ đói, v́ nhớ thương, v́ oán giận. Những buổi học nặng nề mà phi lí, siêu thực, những thày những tṛ bất đắc dĩ, những khuôn mặt hèn hạ, những tâm hồn nhỏ nhen, vụn vặt, những tấm ḷng quảng đại, những con tim bất khuất. Những Long Giao, Suối Máu, Sơn La, Nghĩa Lộ, những Ba Khe. Tất cả sẽ trở về rơ nét, như những h́nh ảnh cuối cùng trước khi sang một thế giới khác hứa hẹn sẽ vẹn toàn hơn. Hăy nhắc nữa đi anh, hăy nói về quản giáo, cảnh vệ, về kiểm thảo, thu hoạch, kê khai lư lịch ; hăy kẻ nữa đi anh, về những con dốc trơn, những gịng suối đục, trong, những thứ ti tiện nhất của con người cũng như những hành xử cao thượng nhất. Hăy nhắc hoài đi anh, để có thể cười lớn, để có thể tách rời, để giải trừ oan khiên.

Nhiều khi, tôi có cảm tưởng nếu không có Thưởng, chàng sẽ không bao giờ kể lể ngọn ngành mọi chuyện. Như thể Thưởng giúp chàng thêm can đảm, như thể thiếu chứng nhân th́ không ai có thể chấp nhận những lời khai của chàng. Chàng ngỡ chúng tôi không đủ sức tưởng tượng những tàn ác , nghịch lí dường ấy, như thể trên đất nước này chưa bao giờ có những nghịch lư không thể tưởng tượng được. Nhưng thôi, một lần nữa, điều quan trọng là bây giờ, nơi đây...Oán cũ, thù xưa...tôi khoát tay cho bay theo gió!

Dù mỗi lần nhắc nhở là mỗi lần bồi hồi thương cảm, trời ơi, mười năm đau đớn, cô đơn của tôi nào có thấm thía ǵ. Đàn bà yếu mềm nên băo tố, lụt lội, bạo tàn tràn qua không làm găy đổ, c̣n người yêu của tôi, cứng nhắc với danh dự, tự ái với những danh từ dao to búa lớn nên chỉ một trận chiến bại là tả tơi tâm hồn lẫn thể xác. Hăy nhắc nhở không ngừng đi anh, để rồi vài ba năm nữa, trái tim anh sẽ nhẹ, đầu óc sẽ trong sáng, tiếng cười anh sẽ sảng khoái, ánh mắt sẽ cảm thông, tha thứ...Hăy trở về với chính anh của thuở trước, hăy lại là anh của em.

 Trở về trang tác giả và tác phẩm