Chuyện
Cũ
Nguyễn Ngọc Ngạn
Đời người, ai cũng có
những kỷ niệm, đau thương hay hạnh phúc. Kỷ niệm đôi khi chỉ thoáng qua, mờ
nhạt như áng mây bay ngang bầu trời, để lại chút h́nh ảnh bâng khuâng. Nhưng
cũng có khi hết sức sâu đậm, đến nỗi có thể coi là một biến cố, khả dĩ tạo
thành khúc rẽ quan trọng cho cuộc đờị Đó là trường hợp của tôi với câu chuyện
xảy ra hơn 20 năm về trước mà giờ này ngồi ghi lại, tôi vẫn thấy hiển hiện
như mới hôm quạ
Ngày ấy, miền Nam vừa đổi chủ được 3 năm, t́nh h́nh chính trị c̣n cực kỳ khắt
khe Đă thế, chính sách áp dụng lại không đồng nhất, mỗi phường mỗi tổ là một
lănh chúa, phát huy sáng kiến mà bức chế nhân dân. Tôi ở trại cải tạo, cầm tờ
giấy tha vào giữa năm 78, về tŕnh diện Sở Giáo Dục Thành Phố cho đúng thủ
tục, dù biết trước sẽ không được thu nhận trở lại nghề cũ . Không có nghề
nghiệp biên chế, tôi chỉ được tạm trú 3 tháng tại Sài G̣n để thu xếp đi vùng
kinh tế mới . Thời gian này, miền Nam đang lên cơn sốt về phong trào vượt
biên t́m tự do . Những người ở vào hoàn cảnh của tôi, bị công an khu vực theo
dơi và hăm dọa thường xuyên th́ lại càng nôn nóng kiếm đường bỏ trốn. Những
người bạn tù chúng tôi ngày ngày đôn đáo gặp nhau, đề tài chính đem ra bàn
bạc chỉ xoay quanh một chuyện duy nhất là vượt biên.
Thời gian trôi qúa nhanh, trong nháy mắt đă hết hạn tạm trú, tôi trở thành kẻ
sống lậu không hộ khẩu tại thành phộ Giữa lúc lao đao tuyệt vọng, không biết
ngày nào bất ngờ bị bắt lại, th́ một hôm em trai tôi giới thiệu cho tôi một
đầu cầu qúy giá: đó là ông Ân, một người đàn ông trí thức, tuổi vừa 50, tính
t́nh hiền hoà và đứng đắn. Ông là nhân viên lâu đời của cơ quan viện trợ Hoa
Kỳ trước 75, đồng thời góp phần chuyển âm Anh-Pháp cho hăng phim Cosunam ở
Sài G̣n. V́ làm ăn chung với em tôi từ sau 75, nên ông có ḷng tốt rủ em tôi
cùng đi với ông trong chuyến vượt biển bán chính thức vốn dành riêng cho
người Hoa đang rầm rộ đăng kư lúc đọ Thông cảm hoàn cảnh bấp bênh của tôi,em
tôi giới thiệu tôi với ông, để xem ông có giúp ǵ được tôi chăng ? Đi bán
chính thức lúc ấy đắt tiền lắm, v́ đang là những đợt đầụ Có người nộp tới 12
hoặc 14 cây vàng, v́ phải qua nhiều trung gian. C̣n gía trung b́nh th́ ít ra
cũng phải 10 lượng một ngườị Tôi mới ở tù ra, làm ǵ có số tiền khổng lồ ấy!
Bà xă tôi bận con nhỏ -- khi tôi đi tù th́ cháu mới hơn 1 tuổi -- cho nên chỉ
buôn bán vớ vẩn, đủ nuôi con và tiếp tế cho chồng là giỏi lắm rồị Số vốn ít
ỏi của vợ tôi lại cứ vơi dần sau mấy chuyến đi chui bất thành. Con đường bán
chính thức mua vé bằng cả chục lượng vàng, là điều vượt qúa sự kỳ vọng của
tôi, trừ khi có một phép lạ! Vậy mà phép lạ dường như đang xảy đến!
Hôm ấy, một buổi tối khoảng đầu tháng 11, gia đ́nh em tôi đưa tôi lại quán ḅ
bảy món Duyên Mai bên Chi Lăng, để gặp ông Ân lần đầu tiên. Tôi lúc này đang
trốn chui trốn nhủi v́ đă hết hạn nộp hộ khẩu từ lâu, phải xoay đủ mọi thứ
giấy tờ lao động để qua mặt công an khu vực, nấn ná lưu lại thành phố được
ngày nào hay ngày nấỵ Khu vực Công giáo tôi cư ngụ lại hay xảy ra những vụ
bắt bớ bí mật, v́ những tin đồn về các tổ chức Phục Quốc -- cả thật lẫn giả
-- làm liên lụy đến khá nhiều người vô can. Trước năm 75, tôi có dạy một ít
giờ tại 2 trường tư thục Công giáo là trung học Quang Minh ở nhà thờ Vinh Sơn
đường Trần Quốc Toản, và trung học Saint Thomas trên đường Trương Minh Giảng.
Nhà thờ Vinh Sơn là nơi phát khởi vụ nổi dậy chống chính quyền đầu tiên, sau
30 tháng 4 năm 75, và linh mục Nguyễn Quang Minh bị bắt ngay sau đọ Cha Vàng
ở trường Saint Thomas cũng đă bị bắt, v́ nghe đồn bị vu cáo có giấu vũ khí
trong khuôn viên trường học. Khi tôi ở trại cải tạo về, công an có gọi tôi ra
và thẩm vấn về quan hệ của tôi với hai vị linh mục nàỵ Có thể đó chỉ là những
câu hỏi thủ tục về lư lịch, nhưng cũng làm tôi hết sức lo sợ, bởi xă hội
không có luật pháp rơ ràng. Một khi công an nghi ngờ, th́ sớm muộn ǵ cũng
vào tù . Bởi vậy, tôi càng nôn nóng muốn trốn đi .
Tối hôm ấy, gặp ông Ân ở nhà hàng, tôi bàng hoàng xúc động khi ông cho biết
ông sẵn ḷng đóng tiền cho vợ chồng tôi đi cùng chuyến với ông và em tôị
Nghĩa là ông cho tôi vay 20 lượng vàng, qua Mỹ đi làm trả lạị Vợ chồng tôi
chỉ cần góp 5 lượng cho đứa con mà thôi! Tôi như người đi trên mây, buồn ngủ
gặp chiếu manh, không ngờ đời ḿnh có lúc gặp qúi nhân dễ dàng như thế này!
Dĩ nhiên, qua trung gian em trai tôi, ông Ân mới dám tin là tôi sẽ trả ông
sau khi đến Hoa Kỳ . Nhưng dù sao đi nữa, việc ông giúp một người xa lạ như
tôi, trong hoàn cảnh này, phải coi là một phép lạ mà tôi không mường tượng
trước được, nhất là ở thời kỳ gạo châu củi quế năm 78. Bà Ân ngồi cạnh chồng
chỉ cười hiền hoà không có ư kiến gị Lúc đó bà 39 tuổi, thua chồng hơn 10
tuổị Sáu đứa con, đứa nào cũng xinh xắn và ngoan hiền. Sau đó, tôi c̣n được
biết thêm. Ông Ân cho tới 18 người vay tiền đi, tổng cộng là gần 200 lượng
vàng!
Những ngày hồi hộp trôi qua rất chậm, tôi nôn nóng chỉ sợ chuyện bất trắc xẩy
ra trước khi lên đường. Tôi vẫn hăng hái tham gia công tác thủy lợi tại địa
phương, hoặc tự nguyện dạy lớp bổ túc văn hóa ban đêm trong tổ dân phố, để
tránh sự chú ư của công an khu vực. Song song với những việc đó, tôi âm thầm
mua giấy tờ, lấy tên giả, học nói dăm câu tiếng Hoa, và cuối cùng ra đi vào
một ngày cuối năm khi sóng biển đang gầm thét dữ dội ngoài khơị
Khi những chiếc ghe nhỏ đưa người ra thuyền lớn ở Kiến Ḥa, th́ một chuyện
bất ngờ xảy ra: công an cùng với chủ ghe đọc danh sách lên tầu, và quyết định
bỏ lại 17 người đă đóng tiền, trong đó có toàn bộ gia đ́nh em trai tôi gồm 4
ngườị Em trai tôi là người giới thiệu tôi đi, vậy mà phút chót lại bị ở lại!
Tôi lên tầu, hết sức hoang mang, ngờ ngợ linh cảm trước là sẽ có chuyện chẳng
lành trên cuộc hành tŕnh đầy sóng gió sắp tớị Tầu đi bán chính thức chỉ được
một lợi thế là không sợ bị bắt ở bến hẹn, nhưng luôn luôn chở qúa trọng tải,
có chuyến vừa ra tới cửa biển đă ch́m. Chiếc thuyền gỗ tôi đi nom rất mong
manh, mà chủ tầu và công an chất lên tới hơn 300 người, cố nhét càng nhiều
càng tốt để thu vàng tối đạ Họ gạch tên bỏ lại 17 người, để thay vào bằng
những hành khách khác bằng ḷng nộp nhiều vàng hơn. Đây là loại tầu đánh cá
có hầm chứa nước đá để ướp cá, bây giờ được dọn sạch để đưa người vượt biển.
Hơn 100 nguời đàn ông chúng tôi bị dồn xuống hầm, cấm không được leo lên, và
chỉ có mỗi cái cửa vuông ở giữa tầu để ngày ngày bên trên ném thức ăn xuống.
Đàn bà con nít th́ được ngồi ở tầng trên cùng với thân nhân của chủ tầu và
tài công. Có nghĩa là từ lúc bước chân xuống tầu, tôi không được liên lạc với
vợ con nữạ. Tôi không biết, trong số hơn 100 người đàn ông ngồi dưới hầm tầu,
có bao nhiêu người Việt; chỉ nghe tiếng chuyện văn chung quanh toàn là tiếng
Hoạ Ông Ân với 3 cậu con trai tuổi từ 14 tới 18, ngồi dưới hầm bên cạnh tôị
Vợ ông cùng cô con gái đầu ḷng 19 tuổi, đứa áp út 13 và đứa con út 3 tuổi ở
trên boong cùng với vợ con tôị V́ là người Việt, không dám tranh căi với đại
đa số người Hoa, chúng tôi bị dồn vào cuối hầm tầu, ngồi chịu trận tại chỗ,
nước lúc nào cũng ngập từ thắt lưng trở xuống, và có khi lên tới ngực. Thức
ăn cũng ít khi đến lượt ḿnh, v́ những người ngồi gần cửa lấy hết, lâu lâu
mới quẳng vô phía chúng tôi cái bánh tét hay ổ bánh ḿ đă cứng như thanh củị
Tuy vậy, ai cũng tự an ủi là cuộc hành tŕnh sẽ không lâu, cố gắng chịu đựng
vài ngày là tới bến, tha hồ thong dong.
Sang đến ngày thứ tư, rồi thứ năm, tất cả đều mệt mỏi v́ con thuyền nhỏ bị
sóng nhồi liên tục. Nước biển rỉ vào hầm tầu mỗi lúc một nhiều hơn, mà chẳng
ai buồn múc từng thùng đổ ra ngoài như hai hôm đầụ Chỗ tôi ngồi càng ngày
càng thê thảm hơn. Nước ngập tới ngực, mà rác rến lại nổi lềnh bềnh chung
quanh, Lá bánh chưng bánh tét, vỏ quít, vỏ bưởi cùng các thứ linh tinh không
tên, trôi vật vờ, chẳng ai thèm vớt mà đem quăng xuống biển. V́ qúa chật
chội, di chuyển rất khó khăn, nên ai cũng ngồi ĺ tại chỗ, đứng lên không
nổi, đi tiểu luôn chỗ ḿnh ngồi cho tiện. Trong hầm tầu, chúng tôi mất hết ư
niệm thời gian, không ngày hay đêm, cũng chẳng biết tầu đang chạy hay đứng
tại chỗ Đến ngày thứ năm, v́ nóng bức qúa, có người ngộp thở ngất xỉu dưới
hầm, tài công mới cho khoét một cái lỗ vuông mỗi bề hơn một gang tay ngay
trên đầu tôi, nghĩa là phía dưới tầu, để lấy không khí từ trên lùa xuống cho
hơn 100 người phía dướị Vị ân nhân của tôi, ông Ân và các con, lúc đầu c̣n
nói chuyện với tôi, sau mệt qúa, ai cũng nhắm mắt dựa vào nhau mà sống cho
qua cuộc hành tŕnh dài lê thệ
Bước sang ngày thứ bảy, buổi sáng tinh mơ, chắc chưa đến 6 giờ, tôi đang thiu
thiu ngủ, th́ nghe có tiếng gọi nhỏ:
- Anh Ngạn Anh Ngạn ơi!
Tôi giật ḿnh ngơ ngác ngước nh́n lên, th́ thấy bà xă tôi tḥ mặt qua cái lô
thông hơi để t́m tôị Tôi không nhận ra mặt vợ tôi v́ trời c̣n tối thẳm, nhưng
nhờ giọng nói tôi biết vợ tôi cần gặp tôi có chuyện khẩn cấp. Tôi hồi hộp t́m
cách đứng dậỵ Tàu chật ních, lại thêm đă gần một tuần ngồi một chỗ, hai chân
tê cứng dưới lớp nước mặn, tôi loanh quanh khá lâu mới đứng lên được. May cho
tôi là quanh tôi mọi người c̣n đang ngủ cả Chứ nếu họ thức th́ tôi khó ḷng
di chuyển, v́ họ sẽ lôi lại và dí đầu tôi bắt ngồi xuống. Bà xă tôi giục nho
nhỏ:
- Lên đi anh! Lên đại đi! Chui lỗ thông hơi này lên đi!
Tôi lo lắng nh́n quanh. Lúc ấy tôi c̣n gầy yếu lắm. Thời gian ở trại cải tạo
bị sốt rét nặng, kéo dài 21 ngày, bước đi phải nhờ người vịn, bạn bè cùng tổ
cứ tưởng tôi là sắp phải đem tôi đi chôn trên đồi tranh ở Bù Gia Mập. Giờ này
vượt biển, tôi vẫn chưa lại sức, mới chỉ lên cân được chút ít. Nhà tôi lại
bảo:
- Đêm qua băo lớn. Cái áo của con bị rách tung rồi bay mất. Nó phải cởi trần
cả đêm lạnh tím cả ngườị Anh lên một chút đi!
Nghe nhắc đến đứa con hơn 4 tuổi, tôi vùng đứng lên, bước đại qua vào người
đang ngồi ngủ, rồi chui liền lên, Cái lỗ nhỏ, phải lách người khó khăn, làm
trầy sứt cả hai vai, nhưng tôi không có cảm giác ǵ lúc đó Từ hôm lên tầu,
tôi vẫn mặc cái jacket nylon của Không Quân ngày trước và chiếc quần tây màu
vàng đục. Lúc ngồi, dĩ nhiên phải cởi hết nút quần, kéo fermeture xuống cho
thoải mái. Bâygiờ đứng dậy, vội vă dùng hai tay đu lên khỏi hầm tầu, có người
nào đó đă nắm ống quần tôi kéo lại, làm tôi chỉ c̣n mỗi cái quần đùi khi lên
tới tầng trên. Trời mưa không nặng hạt lắm, nhưng gió biển thổi phần phật
trong không gian mờ tốị Tôi cúi xuống ôm đứa con đang run cằm cặp. Nhà tôi ưu
tư bảo:
- Tầu sắp đắm mất, anh ạ!
Tôi đảo mắt nh́n quanh sau sáu ngày bảy đêm chui trong bóng tối dưới hầm. Chỉ
một phút sau, tôi nhận ra ngay là ḿnh sắp chết! Vợ tôi nói đúng. Là bởi v́,
khi ở dưới hầm, tôi cứ tưởng tầu đang chạỵ Hóa ra tầu bị bỏ neo đậu tại chỗ
suốt cả đêm rồi, mặc cho gió mưa và sóng dữ cuối năm vùi dập. Tuy cùng ở trên
tầu, nhưng những tin tức bên trên không được thông báo cho người dưới hầm
biết, sợ gây cảnh náo loạn, dẵm đạp lên nhaụ Bởi vậy, tôi hoàn toàn không
biết ǵ cả, cho đến bây giờ leo lên mới thấy kinh hoàng, Tôi nh́n lại phía
buồng máỵ Một cảnh tượng hăi hùng và thê lương: không có tài công, không có
người phụ máỵ Chiếc tầu không người lái cứ bập bềnh nghiêng ngửa theo từng
đợt sóng khổng lồ đưa vào, đẩy ra, phó mặc sinh mạng mấy trăm người cho đại
dương. Với sức sóng như thế này, tôi biết chắc tầu sắp vợ Đàn bà con nít,
nguời đứng người ngồi lố nhố, quên cả cái ướt lạnh, nhớn nhác hỏi nhau, không
biết phải làm ǵ trong hoàn cảnh tuyệt vọng nàỵ Bà xă tôi bảo:
- Tài công bỏ tầu từ nửa đêm rồi!
Bấy giờ tôi mới hiểu đầu đuôi câu chuyện. Đêm qua, khi thuyền chúng tôi vào
c̣n cách bờ Mă Lai khoảng nửa cây số, th́ có tầu cảnh sát Mă Lai ra đuổị Rồi
họ dựng mấy cây đại liên và đèn pha trên bờ bắn ra xối xạ Mười mấy người tài
công cùng với thân nhân chủ ghe đeo phao nhảy xuống bơi vào, nói là để điều
đ́nh rồi sẽ ra đưa tầu vộ Nhưng rồi họ đi luôn, không ai trở lại! Người ngoài
khơi cứ đợị Người đă lên bờ th́ bỏ mặc. Đàn bà con nít trên boong không ai
biết lái tầụ Hơn 100 người ngồi dưới hầm th́ tưởng tầu vẫn đang chạy b́nh
thường! Tôi biết ḿnh sắp chết, nhưng cố làm ra vẻ b́nh tĩnh bảo con tôi:
- Con ơi! Đằng nào tầu cũng sắp ch́m. Bây giờ con ôm lấy cổ ba, để ba nhảy
xuống biển khơi, bơi vào ...
Tôi không biết bơị Mà có biết th́ cũng không c̣n sức, bởi bờ ở qúa xa, tôi cố
nhướng mắt nh́n mà chỉ thấy lờ mờ trong mưạ Đứa con trai hơn 4 tuổi , quấn
chiếc khăn quanh người ướt đẫm từ đầu xuống chân, run lẩy bẩy nh́n tôi im
lặng gật đầụ Dường như nó cũng linh cảm thấy chuyện chẳng lành sắp đến, cho
nên chỉ nh́n tôi chia sẹ Quanh tôi, có vài cái b́nh nylon đựng nước ngọt đă
uống hết, nằm lăn lóc trên sàn. Tôi nắm bàn tay lạnh ngắt của vợ tôi và bảo:
- Em lấy cái b́nh nylon, ôm vào người rồi nhảy xuống. May ra sóng đánh vào
bờ! Thà nhẩy xuống trước, chứ để tầu vỡ th́ khó ḷng mà sống được, v́ cả trăm
người sẽ níu chặt lấy nhau và cùng chết hết!
Vợ tôi nh́n tôi bằng ánh mắt ly biệt, đưa tay làm dấu đọc kinh. Tôi và con
trai tôi cũng làm dấu Thánh giá và cầu xin Chúa che chở trong cơn nguy khốn.
Tôi vừa đưa cho vợ tôi cái b́nh nylon, chưa kịp nói ǵ thêm th́ một đợt sóng
vĩ đại ấp tới, làm chiếc tầu lật ngang, vỡ tung buồng lái ở tầng trên. Tiếng
người đồng thanh kêu ru lên, bị tiếng gầm của sóng át đị Buồng máy, kính cửa
sổ, mui tầu, mái gỗ bọc tôn và bao nhiêu thứ ngổn ngang trên tầu đều rụng hết
xuống biển, kéo theo qúa nửa hành khách gồm đàn bà và trẻ em. Tôi té lăn trên
sàn tầu trong khối nước mặn khổng lồ vừa ập tới, đôi tay quờ quạng bám víu
bất cứ thứ ǵ để sống c̣n. Từ giây phút ấy, tôi không c̣n nh́n lại được vợ
tôi lần nào nữa! Đứa con tôi cũng vuột khỏi tay tôi và văng xuống biển. Tôi
níu được một sợi giây nào đó trên tầu, nên chỉ bị văng mất đôi mắt kính cứ
chưa rơi hẳn xuống nước. Nhưng ngay sau đó, tôi chưa kịp hoàn hồn, chưa kịp
đứng vững th́ lớp sóng khổng lồ vừa đẩy vô bờ, lại rút ra mạnh hơn, làm tầu
lật ngang một lần nữa ra phía ngoài, và lần này trên boong tầu không c̣n sót
lại một aị Tất cả đều rụng xuống biển. Những lớp ván, lớp kính và những ǵ
chưa vỡ qua đợt sóng trước, lần này tan tành hết. Nhưng đau đớn hơn cả là
chiều tầu ch́m dần xuống đáy biển mà hầm tầu lại chưa bể, cho nên hơn 100
người đàn ông ngồi với tôi suốt tuần lễ vừa qua, đều chết ngộp hết trong hầm,
trong đó có cả cha con ông Ân, người đă đóng tiền cho gia đ́nh tôi đi!
Tôi rớt xuống biển, cố gắng vùng vẫy theo bản năng sinh tồn, mặc dầu không
biết bơị Trên mặt biển bao la, sóng nhồi khủng khiếp, tôi thấy từng mảng gỗ
thật lớn của ván tầu, rồi thùng phuy, va li, nồi niêu, áo quần, thùng gạo và
hàng chục thứ đồ lặt vặt khác trôi nổi theo triền sóng, đôi khi lao vào mặt
ḿnh. Đàn bà con nít ngụp lên lặn xuống, bán lấy nhau mà cùng chết. Tôi uống
no nước, ch́m sâu xuống, đụng phải bao nhiêu xác người c̣n bấu chặt không rời
nhaụ Tôi nín hơi ngoi lên được một chút để thở, rồi lại bị sóng cuốn đi không
định được phương hướng. Là người Công giáo trong lúc lâm chung, tôi cố gắng
đọc kinh sám hối để chuẩn bị ĺa đờị Đọc kinh, nhưng không cầm trí tập trung
được. Tôi uất ức lắm, bởi thấy ḿnh chết tức tưởi ở tuổi 32 sau khi đă ḱnh
qua bao nhiêu năm gian khộ Ngày c̣n trong quân đội, mấy năm tác chiến, tôi đă
kề cận tử thần mà tại sao không chết ngay trên chiến trường cho xong? Tôi nhớ
một lần hành quân ở Cái Bè, tôi đứng dưới đường mương bên gốc xoài, VC từ
cánh đồng trước mặt bắn đạn pháo trúng ngọn xoài chỗ tôi đứng, miểng văng
tung tóe, làm bay mất cây súng Colt tôi đang đeo bên hông và cắt đứt sợi giây
ống liên hợp máy truyền tin PRC 25 tôi đang nói chuyện với Bộ Chỉ Huy Hành
Quân. Lúc ấy tôi thấy số ḿnh c̣n lớn lắm, chỉ bị trầy sát nhẹ ở bên đùi! Rồi
khi ở trại cải tạo Sông Bé, tôi lại bị sốt rét nặng nề đến kiệt sức, tưởng
không c̣n sống nổi tới ngày được tha vệ Vậy mà cũng không sao! tôi uất ức tự
hỏi tại sao vươ biển gần đến nơi th́ lại chết ? Thế rồi tôi uống no nước,
đuối sức không vùng vẫy nổi, đành buông xuôi tay ch́m xuống đáy bể, không
biết ǵ nữa!
Khi tôi tỉnh lại trên bờ, thấy ḿnh nằm sấp trên đống xác chết ngổn ngang.
Nước ộc từ trong bụng ra giúp tôi hồi sinh. Tôi mơ màng tưởng ḿnh đang nằm
chiêm baọ. Đứa con trai 13 tuổi của ông Ân chạy lại lôi tôi dậy và nói:
- Chú Ngạn ơi! Tỉnh dậy! Tỉnh dậy! Đắm tầu, chú Ngạn ơi!
Tôi ngơ ngác nh́n nó, chưa nhận ra ai bởi qúa đuối sức và v́ không có mắt
kính. Thằng bé lay tôi và nhắc lại:
- Chú Ngạn ơi! Đắm tầu! Ba cháu, chị cháu với 3 người anh của cháu chết hết
rồi! Vợ chú với con chú cũng chết cả rồi!
Tôi vùng đứng dậy, đưa mắt nh́n quanh. Lính Mă Lai đang quây những người sống
sót vào gốc dừạ Họ cũng như tôi là những người được sóng đẩy vào bờ và may
mắn thoát khỏi tử thần. Nhưng họ không được phép cứu những người bị ngộp nước
như tôị Nếu được cấp cứu, tôi tin chắc trong đám người nằm kia, ít lắm cũng
có cả chục người sống dậỵ Lính Mă Lai không cho cứu là bởi v́ những kẻ xa lạ
và bất nhân ấy đang lột quần áo người chết để lấy vàng và dollars giấu trong
gấu quần, gấu áo, cổ áo, vạt áọ Moi của xong, họ lôi xác chết tập trung lại
một chỗ chở xe mang đi chôn tập thệ Tôi từ gốc dừa ḅ tới, t́m trong đám 97
cái xác, thấy con trai tôi đă chết hẳn. Tôi bế cháu lên và nhận ra ván tầu
hoặc ghềnh đá đă đánh vỡ trán con tôi, c̣n để lại một vệt dài thật rọ C̣n vợ
tôi th́ sóng biển đánh trôi đi mất, không t́m được xác!
Mọi chuyện diễn ra chỉ trong chớp nhoáng. Ngoài kia, biển vẫn ầm ầm gào thét,
chỉ thấy sóng xô chập chùng, không c̣n dấu tích ǵ của chiếc thuyền định
mệnh. Hôm sau, từ trại tạm cư, chúng tôi được đưa trở lại băi biển, thả bộ
dọc xuống hướng Thái Lan, t́m thêm được một số xác chết nữa , nhưng cũng
không thấy vợ tôị Tổng số 161 người chết, chỉ vào bờ được khoảng 100 cái xác,
phần c̣n lại bị sóng đưa đi mất tích. Có hai nhà sư Mă Lai gốc Hoa đem vải và
nhang đến làm lễ cầu siêu trước khi lính Mă Lai đem chôn tập thể
Trên băi biển Mă Lai dài thăm thẳm tôi dừng chân, ngồi dưới hàng dừa trông ra
đại dương, nao nao mường tượng lại chặng đường đă quạ Nhớ những buổi sáng
Chúa Nhật vợ tôi lên thăm ở Khu Tiếp Tân trường Bộ Binh Thủ Đức. Rồi những
lần từ thành phố xuống miền Tây chờ tôi ở hậu cứ tiểu đoàn. Khi sinh con đầu
ḷng, tôi từ đơn vị hành quân, không kịp thay quân phục, vội vă đón xe về
thăm ở bảo sanh viện Đức Chính trên đường Cao Thắng. Nhớ hơn nữa là những lần
vợ tôi gánh quả nặng trĩu đi tiếp tế cho tôi trong trại cải tạo, băng ngang
17 cây số đường rừng từ thị xă Phước B́nh vào Bù Gia Mập. Tất cả đều đă qua
đi, chỉ c̣n lại mặt nước mênh mông xanh thẳm trước mặt, từng cuốn mất bao
nhiêu xác người đồng hương trên hành tŕnh t́m tự do!
Vợ tôi mất đi ở tuổi 26, sau những tháng ngày vất vả v́ chồng. Lấy tôi khi
tôi đă vào quân đội, thường xuyên xa nhà, vợ tôi cũng giống như bao nhiêu
người đàn bà khác trong thời khói lửa, chẳng mấy khi được gần chồng. Khi tôi
được biệt phái về lại Bộ Giáo Dục, dạy học tại Sài G̣n, đă tưởng vợ chồng có
thể sống đời dân sự yên ổn lâu dài, nào ngờ chỉ hơn một năm sau th́ mất nước,
bắt đầu cuộc sống mới lao đao gấp bộị Đoạn đường trầm luân ấy, có ngờ đâu rút
cuộc lại kết thúc bi thảm bằng cái chết trên đại dương cùng với đứa con đầu
ḷng hơn 4 tuổi!
Tôi tin chắc cái chết của vợ tôi đă làm thay đổi hẳn cuộc sống của tôị Nếu
nói theo niềm tin thiêng liêng, th́ chính vợ tôi đă cứu tôi vào phút chót,
trước khi đắm tầụ Bằng chứng là hơn 100 người đàn ông ngồi chung với tôi dưới
hầm tầu đều chết cả v́ ngộp nước. Em tôi -- người giới thiệu tôi cho ông Ân
-- nếu đi cùng tôi chuyến ấy, chắc chắn cũng đă bỏ xác trên đại dương. Nhờ bị
bỏ lại, nửa năm sau, em tôi cùng gia đ́nh vượt biển thành công và gặp lại tôi
tại Vancouver, Canada vào giữa năm 80. Bà Ân và hai đứa con nhỏ được sóng
đánh vào bờ thoát chết, đi định cư ở Texas, tôi vẫn liên lạc cho đến khi trả
xong 20 lượng vàng chồng bà cho tôi vaỵ
Biến cố hăi hùng của chuyến tầu định mệnh làm tôi càng vững tin rằng đời
người có sự sắp đặt của định mệnh, hay nói theo đức tin Công giáo, th́ đó là
sự an bài của Thiên Chúạ C̣n đó rồi mất đó! Kiếp người mong manh như chiếc
bách giữa ḍng, cho nên các cụ ngày xưa thường ví là cuộc phù thế nhân sinh.
Vợ con tôi chết trước mặt tôị Hơn 160 người chết ngay bên cạnh tôị Mà một kẻ
yếu đuối như tôi lại sống sót! Đó phải là quyền năng của Thiên Chúa chưa muốn
tôi ĺa trần. Lúc ngồi trên tầu, ông Ân thường tâm sự với tôi: những ngày gần
mất nước, gia đ́nh ông đă có thể đi Mỹ dễ dàng, bởi ông làm việc cho cơ quan
viện trợ Hoa Kỳ suốt hai mươi năm. Nhưng ông thấy ḿnh tuổi đă lớn, muốn ở
lại quê nhà khi đất nước hết chiến chinh, nên ông từ khước quyền lợi di tản
mà người Mỹ dành cho ông. Ba năm sau, đất nước qúa lầm than, mà chiến tranh
vẫn không dứt. Các con ông chuẩn bị bước vào tuổi nghĩa vụ quân sự phục vụ
cuộc xâm lăng Kampuchia, thúc đẩy ông phải ra đị Năm 75 ông từ chối di tản
bằng máy baỵ Năm 78 ông phải trốn bằng thuyền, để rồi chính bản thân ông cùng
với 4 đứa con lớn đều chết cả!
Có thể do những suy nghĩ về cuộc đời sau chuyến hải hành khủng khiếp mà tôi
thoát nạn chỉ trong đường tơ kẽ tóc, tôi bắt đầu có những thay đổi lớn trong
tâm tự Tôi trở nên dễ tính, ít chấp nhất và không nuôi ḷng thù ghét với bất
cứ aị Tôi tâm nguyện rằng cuộc đời ḿnh, hễ làm được điều ǵ cho cộng đồng,
cho xă hội, cho tha nhân, tôi đều cố gắng để đền đáp lại phép lạ của Chúa đă
cứu tôi trên biển.
Những ngày trống vắng ở trại tị nạn Mă lai chờ đi định cư, tôi suy nghĩ nhiều
về nửa thế kỷ trầm luân của đất nước, và nhận ra một điều đơn giản rằng:
trong xă hội Việt Nam người đàn bà mới chính là thành phần chịu nhiều gian
truân nhất, thời chiến tranh cũng như thời hậu chiến. Cảm thông cái thực tế
chua xót ấy, cùng với nỗi nhớ thương người vợ mới mất, tôi bắt đầu viết
truyện dài "Những người đàn bà c̣n ở lại" trong 3 tháng ở trại tạm cự Cuốn
sách đầu tiên ấy, tuy kỹ thuật chưa cao, nhưng chứa đựng nhiều cảm xúc. Nó là
bậc thềm thứ nhất, là nấc thang khởi đầu, để rồi từ đó đến nay tôi đă có được
gần 30 tác phẩm xuất bản.
Hai mươi năm đă qua, trên mặt báo chí Việt ngữ, tôi chưa hề viết lại những
ḍng này để mô tả tỉ mỉ cái chết của vợ tôi với đứa con đầu ḷng. Tuy vậy, từ
thâm sâu, tôi vẫn tin chắc một điều rằng: chính cái chết của vợ tôi đă mở ra
cho tôi một cánh cửa mới tôi chưa hề dự trù trong qúa khự Đó là thế giới văn
chương mà tôi miệt mài theo đuổi cho đến hôm naỵ
Nguyễn Ngọc Ngạn, Tháng
4/2000
Trở về trang tác
giả và tác phẩm |